در دوران پسا تحریم، با برقراری ارتباطات بین المللی فضای کسب و کار در این صنعت کاملا متحول خواهد گردید. این موضوع با ورود احتمالی تأمین کنندگان مالی و به تبع آن پیمانکاران بین المللی تشدید خواهد گردید. در چنین شرایطی، سازندگان کشور بایستی با شرایط بین المللی مدیریت پروژه های ساختمانی بیش از پیش آشنا و آماده رقابت در این فضا گردند.
مهم ترین روندهای جهانی صنعت ساختمان را می توان در موارد زیر دسته بندی کرد:
1) اثر تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
در سالهای آتی، تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات چه بر اقتصاد و فضای کسب و کار و چه بر نحوه تولید و ارائه خدمات در صنعت ساختمان اثرات بنیادینی خواهد داشت. برای مثال، مهندسانی از چند کشور متفاوت خواهند توانست روی پروژه واحدی کارکنند. این تکنولوژیها، تغییر قابل ملاحظه ای در فضای برگزاری مناقصات و رقابت های کسب و کار ایجاد خواهند نمود.
2) تغییرات دموگرافیک و جمعیت شناسی
از سال 1950 تا 2000 جمعیت جهان دو برابر شده است. در همین مقطع زمانی، تولید ناخالص داخلی دنیا 8 برابر ( 40 هزار میلیارد دلار)، تجارت جهانی 14 برابر و سرمایه گذاری مستقیم خارجی گسترش جدی یافته است.
در این شرایط سهم سرمایه گذاریهای مستقیم خارجی چندین برابر توان دولت ها شده است. تغییر دموگرافیک دیگر، افزایش قابل توجه فارغ التحصیلان مهندسی در کشورهای در حال توسعه است. برای مثال، مهندسان ساختمان چین از 63 هزار به 252 هزار نفر از 1985 تا 2002 افزایش یافته اند و در ایران نیز به ویژه در سالهای اخیر تغییرات قابل توجهی رخ داده است. در حالیکه ظرفیت فارغ التحصیلان مهندسی در امریکا تغییر چشم گیری نداشته است.
3) توسعه و تغییر شرایط بازار
با تغییرات ذکر شده، فعالان صنعت ساخت و ساز باید تحلیل مناسبی از وضعیت تغییرات منطقه ای و عمومی جمعیتی داشته باشند. بنا بر براورد یک پژوهش معتبر، نیاز دنیا برای زیر ساخت ها از 2013 تا 2030، برابر 57 هزارمیلیارد تومان خواهد بود که خود بازار بزرگی برای کارهای عمرانی است. بازارهای ساخت و ساز سازه های جدید در حال تغییر به مناطقی چون کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند و در کشورهای پیشرفته فضای عمده کار به سمت فعالیتهای نگهداری و تعمیرات و ساخت ساختمان های سبز می باشد.
4) اتحاد سازمانها و شرکت های بین المللی
شرایط رقابتی بازارها، شرکت های بزرگ ساختمانی را به سمت ادغام و یا همکاریهای مشترک پیش می برد. تغییر نگاه بین المللی، همکاریهای دوجانبه و چند جانبه را حتی بین سازمانهای مردم نهاد ضروری کرده است. در شرایط جهانی شدن، یکی از بحثهای مطرح، طرح یکپارچه سازی مقررات های ملی ساختمان کشورها در جهت ایجاد زبان مشترک مهندسی بین حرفه مندهای کشورهای مختلف می باشد. در ساختارهای اجرای پروژه ها نیز تحولات عمیق خواهند بود.
5) منابع طبیعی و محدودیت های زیست محیطی
در حال حاضر به بیش از 7.3 میلیارد نفر در کره زمین زندگی می کنند، که بسیار بیشتر از ظرفیت زیستی کره زمین است. پیش بینی ها نشان از آن دارد که این جمعیت تا سال 2050 به 10 میلیارد نفر خواهد رسید. نتیجه اینکه، در هر فعالیت ساختمانی سه اصل کاهش مصرف انرژی در فرایند ساخت و بهره برداری، افزایش بهره وری سیستم ها و استفاده از انرژیهای تجدید پذیر اهمیت خاصی پیدا می کند. این شرایط، فضای کسب و کار مناسبی را برای شرکت های نوآور و مبتنی بر اصول پایداری ایجاد خواهد کرد. خوانندگان برای دسترسی به مثالهای عینی از کاربرد پایداری در کاهش مصرف انرژی و آب می توانند به کتاب مدلسازی اطلاعات ساختمان سبز مراجعه کنند.
6) انعطاف پذیری ساختمان ها
در سالهای اخیر، توسعه تکنولوژی ساخت و به ویژه انواع روش های پیش ساختگی، محیط مناسبی برای سرعت عمل اجرایی و انعطاف در ویژگیهای ساختمان به وجود آورده است. برای نمونه، در برخی کشورها، ساختمانهایی با امکان تغییر بعد و ظرفیت مد نظر قرار گرفته اند.
7) تغییر فضای مدیریت پروژه
مدیریت پروژه های ساختمانی در سطح بین المللی بسیار پیچیده و وابسته به ریسک های حقوقی، اجتماعی و اقتصادی کشورهای سرمایه پذیر است. شرکت های ساختمانی باید خود را برای ورود به این فضا آماده کرده و از ابزارهایی همچون مدلسازی اطلاعات ساختمان برای مدیریت یکپارچه تیم های مهندسی نهایت استفاده را ببرند.
8) نوآوری
نوآوری شرط اساسی بقای شرکت ها در دنیای امروز است. در سالهای اخیر نوآوریهای مهمی در استفاده از نانوتکنولوژی و بایوتکنولوژی در صنعت ساختمان اتفاق افتاده است. همچنین، انواع ساختمانهای هوشمند و روشها و مصالح ساخت هوشمند مطرح و کاربردی شده اند. صنعت ساختمان ایران بایستی خود را برای به کارگیری مصالح و ساخت و ساز با انرژی صفر، توسعه سیستم های پشتیبان تصمیم مبتنی بر مدلسازی اطلاعات ساختمان، توسعه پیش ساختگی، رباتیک و اتوماسیون فرایند ساخت، مدل های کسب و کار جدید (به ویژه مشارکت های عمومی خصوصی) و توسعه آموزش های نو در همه سطوح آماده کند.
* عضو هیأت علمی دانشگاه