سایر مباحث مهندسی
معرفی 10 رشته برتر مهندسی و گرایشهای آن
۱- مهندسی برق
گرایش قدرت
گرایش الکترونیک
گرایش کنترل و ابزار دقیق
گرایش مخابرات
گرایش مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
۲- مهندسی مکانیک
گرایش طراحی جامدات
گرایش حرارت و سیالات
۳- مهندسی عمران
گرایش عمران
گرایش نقشه برداری
گرایش آب
۴- مهندسی صنایع
گرایش برنامه ریزی و تحلیل سیستم ها
گرایش تولید صنعتی
گرایش تکنولوژی صنعتی
گرایش ایمنی صنعتی
۵- مهندسی شیمی
گرایش صنایع پتروشیمی
گرایش طراحی فرایندهای نفت
گرایش صنایع پالایش
گرایش صنایع گاز
گرایش صنایع غذایی
۶- مهندسی کامپیوتر
گرایش نرم افزار
گرایش سخت افزار
۷- مهندسی مواد
گرایش متالورژی صنعتی
گرایش متالورژی استخراجی
گرایش سرامیک
۸- مهندسی هوافضا
۹- مهندسی معماری
۱۰- مهندسی فناوری اطلاعات (IT)
هدف:
“یکی از بهترین تعریف هایی که از مهندسی برق شده است، این است که محور اصلی فعالیت های مهندسی برق، تبدیل یک سیگنال به سیگنال دیگر است. که البته این سیگنال ممکن است شکل موج ولتاژ یا شکل موج جریان و یا ترکیب دیجیتالی یک بخش از اطلاعات باشد.
مهندسی برق دارای ۴ گرایش است که در زیر بطور اجمالی به بررسی آنها می پردازیم و در قسمت معرفی گرایشها به تفصیل در مورد هر کدام صحبت خواهم کرد.
الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در دوره گاز، خلاء و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می کند. به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می توان به دو شاخه اصلی “ساخت قطعه و کاربرد مداری قطعه” و “طراحی مدار” تقسیم کرد.
مخابرات، گرایشی از مهندسی برق است که در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات فعالیت می کند. مهندسی مخابرات با ارائه نظریه ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طور بهینه ممکن می سازد. پس هدف از مهندسی مخابرات، پرورش متخصصان در چهار زمینه اصلی این گرایش است شامل فرستنده، مرحله میانی، گیرنده و گسترش شبکه که گسترده هر کدام عبارتند از:
فرستنده: شامل آنتن، نحوه ارسال و …
مرحله میانی: شامل خط انتقال و محاسبات مربوط و …
گیرنده: شامل آنتن، نحوه دریافت، تشخیص و …
گسترش شبکه: مشتمل بر تعمیم خط ارتباطی ساده، ادوات سویچینگ ، ارتباط بین مجموعه کاربرها و …
مهندسی قدرت را می توان “تولید نیروی الکتریکی” به روشهای گوناگون و انتقال و توزیع این نیروها با بازده و قابلیت اطمینان بالا، تعریف کرد. پس هدف از مهندسی قدرت، پرورش افرادی کارا در بخشهای تولید، انتقال و توزیع است که گستره این بخش عبارت است از:
تولید: طراحی شبکه های تولید با کمترین هزینه و بیشترین بازده.
انتقال: طراحی شبکه های انتقال، خطوط انتقال، پخش بار بر روی شبکه، قابلیت اطمینان و پایداری شبکه قدرت، طراحی رله ها و حفاظت شبکه، پخش بار اقتصادی (dispaich economic).
توزیع: طراحی شبکه های توزیع حفاظت و مدیریت آن.
کنترل، در پیشرفت علم نقش ارزنده ای را ایفا می کند و علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشکها و هواپیما، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرایندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده است. به کمک این علم می توان به عملکرد بهینه سیستمهای پویا، بهبود کیفیت و ارزانتر شدن فرآورده ها، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته کننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترل خروجیها به روش معین به کمک ورودیها از طریق اجزای سیستم کنترل که می تواند شامل اجزای الکتریکی، مکانیک و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.
ماهیت:
انرژی اگر بنیادی ترین رکن اقتصاد نباشد، یکی از ارکان اصلی آن به شمار می آید و در این میان برق به عنوان عالی ترین نوع انرژی جایگاه ویژه ای دارد. تا جایی که در دنیای امروز میزان تولید و مصرف این انرژی در شاخه تولید، شاخص رشد اقتصادی جوامع و در شاخه خانگی و عمومی یکی از معیارهای سنجش رفاه محسوب می شود.
دانش آموختگان این رشته می توانند در زمینه های طراحی، ساخت، بهره برداری، نظارت، نگهداری، مدیریت و هدایت عملیات سیستم ها عمل نمایند.
گرایش های مقطع لیسانس:
رشته مهندسی برق در مقطع کارشناسی دارای ۴ گرایش الکترونیک، مخابرات، کنترل و قدرت(۱) است. البته گرایش های فوق در مقطع لیسانس تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در ۳۰ واحد یا کمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق در بازار کار جذب گرایشهای دیگر این رشته می شوند. با این وجود ما برای آشنایی هر چه بیشتر شما گرایشهای فوق را به اجمال معرفی می کنیم.
گرایش الکترونیک:
دکتر کمره ای استاد مهندسی برق دانشگاه تهران در معرفی این گرایش می گوید:
“گرایش الکترونیک به دو زیر بخش عمده تقسیم می شود. بخش اول میکروالکترونیک است که شامل علم مواد، فیزیک الکترونیک، طراحی و ساخت قطعات از ساده ترین آنها تا پیچیده ترین آنها است و بخش دوم نیز مدار و سیستم نامیده می شود و هدف آن طراحی و ساخت سیستم ها و تجهیزات الکترونیکی با استفاده از قطعات ساخته شده توسط متخصصان میکروالکترونیک است.
دکتر جبه دار نیز در معرفی این گرایش می گوید:
“گرایش الکترونیک یکی از گرایشهای جالب مهندسی برق است که محور اصلی آن آشنایی با قطعات نیمه هادی، توصیف فیزیکی این قطعات، عملکرد آنها و در نهایت استفاده از این قطعات، برای طراحی و ساخت مدارها و دستگاههای است که کاربردهای فنی و روزمره زیادی دارند.”
گرایش مخابرات:
هدف از مخابرات ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه ای به نقطه دیگر است که این اطلاعات می تواند صوت، تصویر یا داده های کامپیوتری باشد.
دکتر جبه دار در مورد شاخه های مختلف این گرایش می گوید:
“مخابرات از دو گرایش میدان و سیستم تشکیل می شود. که در گرایش میدان، دانشجویان با مفاهیم میدان های مغناطیسی، امواج، ماکروویو، آنتن و … آشنا می شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه ای به نقطه دیگر پیدا کنند.
همچنین یکی از فعالیت های عمده مهندسی مخابرات گرایش سیستم، طراحی فلیترهای مختلفی است که می توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف کرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت کنند.
گفتنی است که امروزه با توسعه مخابرات بی سیم، ارتباط نزدیکتری بین دو گرایش میدان و سیستم ایجاد شده است. برای نمونه در گوشی تلفن همراه ما هم تجهیزات مربوط به مدارهای مخابراتی و هم تجهیزات مربوط به فرستنده و هم آنتن گیرنده را داریم. از همین رو یک مهندس مخابرات امروزه باید از هر دو گرایش بخوبی اطلاع داشته باشد تا بتواند یک دستگاه بی سیم را طراحی کند.”
گرایش کنترل:
“اگر بخواهیم یک تعریف کلی از کنترل ارائه دهیم، می توانیم بگوییم که هدف این علم، کنترل خروجی های یک سیستم بر مبنای ورودی های آن و با توجه به شرایط ویژه و نکات مورد نظر طراحی آن سیستم می باشد.”
دکتر کمره ای در ادامه معرفی علم کنترل می گوید: “علم کنترل فقط در مهندسی برق مورد استفاده قرار نمی گیرد. بلکه در شاخه های دیگری از علوم مهندسی و حتی علوم انسانی کاربرد دارد. به عنوان نمونه کنترل فرآیند تصفیه نفت در یک پالایشگاه، کنترل عملکرد یک نیروگاه برق، سیستم کنترل ناوبری یک کشتی و یا کنترل تحولات و تغییرات جمعیتی نمونه های متنوعی از کاربرد علم کنترل می باشد.
گفتنی است که گرایش کنترل دارای زیر بخش های متنوعی مانند کنترل خطی ، کنترل غیرخطی، کنترل مقاوم، کنترل تطبیقی، کنترل دیجیتالی، کنترل فازی و غیره است.”
دکتر جبه دار نیز با اشاره به اینکه گرایش کنترل منحصر به مهندسی برق نمی شود، می گوید:
“در رشته های مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی هوافضا، مهندسی سازه و مهندسی های دیگر نیز ما شاهد علم کنترل هستیم اما نوع سیستم کنترلی در هر رشته مهندسی متفاوت است. برای مثال در مهندسی مکانیک نوع کنترل، مکانیکی و در مهندسی شیمی براساس فرآیندهای شیمیایی است. اما در کل هدف مهندسی کنترل، طراحی سیستمی است که بتواند عملکرد یک دستگاه را در حد مطلوب حفظ کند.
دکتر جبه دار در ادامه درباره فعالیت های دیگر مهندسی کنترل می گوید:
“خودکار کردن یا اتوماتیک کردن خط تولید، یکی دیگر از فعالیت های مهندسی کنترل است. یعنی مهندس کنترل می تواند به گونه ای خط تولید را هماهنگ و کنترل کند که محصول تولید شده طبق برنامه تعیین شده و با بهترین کیفیت به دست آید.”
گرایش قدرت:
دکتر جبه دار در معرفی این گرایش می گوید:
“هدف اصلی مهندسین این گرایش، تولید برق در نیروگاهها، انتقال برق از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبکه های شهری و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و کارخانجات است. بنابراین یک مهندس قدرت باید به روشهای مختلف تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم های توزیع آشنا باشد.”
دکتر کمره ای نیز در معرفی این گرایش می گوید:
“گرایش قدرت به آموزش و پژوهش در زمینه طراحی و ساخت سیستم های مورد استفاده در تولید، توزیع، مصرف و حفاظت از برق می پردازد.
به عبارت دیگر دانشجویان این رشته در شاخه تولید با انواع نیروگاههای آبی، گازی، سیکل ترکیبی و … آشنا می شوند. و در بخش انتقال و توزیع، روشهای مختلف انتقال برق اعم از کابلهای هوایی و زیرزمینی را مطالعه می کنند و در شاخه حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی که در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسانها و تاسیسات را در برابر حوادث مختلف محافظت می کنند، مورد بررسی قرار می دهند که از آن میان می توان به انواع رله ها، فیوزها، کلیدها و در نهایت سیستم های کنترل اشاره کرد.
یکی دیگر از شاخه های قدرت نیز ماشین های الکتریکی است که شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الکتریکی می شود که این شاخه از زمینه های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است.”
آینده شغلی، بازار کار، درآمد:
“امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده است و اگر می بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده اند.
همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه ای نباشد بلکه به یاری آگاهی های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده اند.”
دکتر کمره ای نیز در این زمینه می گوید:
“اگر یک فارغ التحصیل برق دارای توانایی های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم.”
یکی از اساتید مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت های شغلی فارغ التحصیلان این رشته می گوید:
“طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالانه باید حدود ۱۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید کشور افزوده شود که این نیاز به احداث نیروگاههای جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و قدرت دارد.
فرصت های شغلی یک مهندس کنترل نیز بسیار گسترده است چون در هر جا که یک مجموعه عظیمی از صنعت مهندسی مثل کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و … وجود داشته باشد، حضور یک مهندسی کنترل ضروری است.
و بالاخره یک مهندس مخابرات یا الکترونیک می تواند جذب وزارتخانه های ارتباطات و فن آوری اطلاعات، صنایع، دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود.”
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
الف) توانایی علمی: “مهندسی برق نیز مانند مابقی رشته های مهندسی بر مفاهیم فیزیکی و اصول ریاضیات استوار است و هر چه دانشجویان بهتر این مفاهیم را درک کنند، می توانند مهندس بهتری باشند. در این میان گرایش الکترونیک وابستگی شدیدی به فیزیک بخصوص فیزیک الکترونیک و فیزیک نیمه هادی ها دارد. در گرایش مخابرات نیز درس فیزیک اهمیت بسیاری دارد زیرا دروس اصلی این رشته بخصوص در شاخه میدان شامل الکترومغناطیس و امواج می شود.”
داشتن ضریب هوشی بالا و تسلط کافی بر ریاضیات، فیزیک و زبان خارجی از ضرورتهای ورود به این رشته است.
ب) علاقمندیها: دانشجوی برق باید ذهنی خلاق و تحلیل گر داشته باشد. همچنین به کار با وسایل برقی علاقه داشته باشد چون گاهی اوقات با دانشجویانی روبرو می شویم که در ریاضی و فیزیک قوی هستند اما در کارهای عملی ضعیف اند. چنین دانشجویانی برای رشته های مهندسی مناسب نیستند و بهتر است رشته های ذهنی و انتزاعی مثل ریاضی یا فیزیک را انتخاب کنند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی برق که مدرک خود را در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل می گیرد، می تواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته ای که برق زیر مجموعه ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق- الکترونیک، برق- قدرت، برق- مخابرات (شامل گرایش های: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است. برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی، می توان، در هر یک از زیرشاخه های تخصصی*تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. امکان ادامه تحصیل در کلیه گرایشهای یاد شده در مقطعهای کارشناسی ارشد و تا حد زیادی در دوره دکتری، در داخل کشور وجود خواهد داشت. رشته برق به دلیل کاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امکان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می کند.
درسهای تخصصی مهندسی برق به تفکیک زیر شاخه
درسهای تخصصی مهندسی برق–الکترونیک
درسهای تخصصی مهندسی برق- مخابرات
معماری کامپیوتر
گرایش معماری کامپیوتر در رشته مهندسی کامپیوتر تنها گرایشی است که دانشجویان دارای مدرک کارشناسی از گرایش سخت افزار می*توانند بطور مستقیم و بدون نیاز به گذراندن واحدهای جبرانی به تحصیل در آن بپردازند. لازمه این امر موفقیت در کنکور سراسری کاشناسی ارشد و به اتمام رساندن تحصیل در گرایش فوق الذکر است. با توجه به دروسی که در این گرایش از گرایشهای کارشناسی ارشد، ارائه می*شوند دانشجو می*تواند توانایی*های متفاوتی را کسب کند که در زیر به آن*ها اشاره می*شود:
طراحی و ساخت مدارهای دیجیتال : به عنوان مثال می*توان به اکثر قریب به اتفاق مدارهای منطقی، سیستم*های دیجیتال، بردهای تبلیغاتی، سیستم*های کنترل دیجیتال در اکثر وسایل امروزی، سیستم*های موبایل و … اشاره کرد که یک دانشجوی کوشای گرایش معماری توانایی طراحی و ساخت آنها را در پایان دوره تحصیلی خود خواهد داشت.
معماری کامپیوتر : نحوه طراحی و ساخت کامپیوترها و مدارهای کامپیوتری به وسیله اجزای ساده منطقی از دیگر توانمندی*های این دانشجویان خواهد بود.
طراحی و ساخت مدارهای واسط : نحوه ساخت مدارهایی که بتوانند کامپیوترها و سیستم*های کامپیوتری متفاوت را (از جمله میکروپروسسورها ، میکروکنترلر ها و … ) به یکدیگر متصل کنند . سیستم*های کامپیوتری با کاربردهای خاص (مانند مودم و …) نیز از این دسته مدارها شناخته می*شوند.
طراحی و ساخت سیستم*های بلادرنگ : سیستم*های کامپیوتری که در حین انجام چند عمل مختلف، ضمانت می*کنند اعمال خاصی در زمان*های مشخص یا به تعداد مشخصی انجام خواهند شد.
کنترل : برای مثال سیستم*هایی که دما را کنترل می*کنند. در این سیستم ورودی*ها می*توانند شدت کار دستگاه*های خنک کننده و یا گرم کننده و خروجی هم می*تواند دمای محیط باشد.
میکروکنترل*ها وسیستم های تعبیه شده : سیستم*هایی که در آنها یک یا چند پردازشگر کامپیوتری یا میکروکنترلر تعبیه شده تا اعمال سیستم و قسمت*های مختلف آن را کنترل کنند.
VLSI : که همان درس VLSI ای است که کارشناسان رشته کامپیوتر در طول تحصیل خود گذرانده*اند با این تفاوت که به صورت عمیق*تر و لایه*ای*تری به آن پرداخته شده تا با دانستن fabrication دقیق مدارهای مجتمع در مقیاس بزرگ، یک کارشناس ارشد گرایش معماری توانایی طراحی دقیق یک چنین سیستم و مداری را جهت تولید، داشته باشد.
انتقال داده : دانشجوی کارشناسی ارشد معماری کامپیوتر، علاوه بر شناخت کافی از روش*های انتقال داده و اطلاعات به سیستم*های کامپیوتری و دیجیتال قادر خواهد بود. سیستم های بدیع و تازه ای را طراحی و پیاده سازی کند (که لازمه آن داشتن توانایی بسیار بالا در شناخت لایه های طراحی یک سیستم انتقال داده است).
مهندسی نرم افزار
این گرایش در کنار گرایش الگوریتم و محاسبات از گرایش*هایی است که دانشجویان دارای مدرک کارشناسی از گرایش نرم افزار می*توانند بطور مستقیم و بدون نیاز به گذراندن واحدهای جبرانی به تحصیل در آن بپردازند تفاوت این دو گرایش در ضریب دروس تخصصی نرم افزار در کنکور کارشناسی ارشد است. به این صورت که این دروس در گرایش مهندسی نرم افزاربا ضریب ۲ اعمال می*شوند حال آنکه در گرایش الگوریتم و محاسبات ضریب ۳ منظور می*شود. در نتیجه دانشجویانی که تسلط کامل*تری به دروس نرم افزاری دارند برای تحصیل در رشته مهندسی نرم افزار می*بایست نسبت به دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل در گرایش الگوریتم و محاسبات را دارند، دارای توانایی های ریاضی و کامپیوتر پایه بیشتری باشند. با توجه به دروسی که در این گرایش از گرایش*های کارشناسی ارشد، ارائه می*شوند دانشجو می*تواند توانایی های متفاوتی را کسب کند که در زیر به آنها اشاره می*شود:
طراحی و پیاده سازی پایگاه داده**ها : با توجه به آنچه که یک کارشناس مهندسی نرم افزار در طول تحصیل فرا می*گیرد ، یک کارشناس ارشد قدرت طراحی و پیاده سازی پایگاه های داده پیچیده تر و دقیق تر با حداقل خطا و همرنگ*تر با سیستم های روز دنیا را دارا خواهد شد.
مهندسی نرم افزار : به خودی خود معقوله بسیار پیچیده ای در مورد روش*های مدیریت، طراحی، پیاده سازی و نگهداری برنامه*ها و پروژه*های نرم افزاری است و کارشناس ارشد، قدرت کنترل تمام موارد بالا را در برنامه های عظیم نرم افزاری خواهد آموخت.
سیستم های عامل : دانشجویان کارشناسی در طول تحصیل خود به طور تئوری و غیر سنگینی با سیستم*های عامل و زیر و بم های آنها آشنا می*شوند حال آنکه کارشناس ارشد مهندسی نرم افزار تا جایی پیش می*رود که بتواند یک سیستم عامل مستقل و جدید و در عین حال شایسته را پیاده سازی کند.
اتوماسیون اداری : اتوماتیک کردن روند فعالیت*های یک اداره موسسه یا سازمان به وسیله کامپیوتر.
برنامه نویسی همروند : به وجود آوردن همزمان چند برنامه در کامپیوتر و مدیریت آنها.
الگوریتم*های موازی : شکستن الگوریتم*ها به قسمت هایی که میتوانند به صورت همزمان توسط چند پردازنده انجام شوند به منظور افزایش سرعت اجرای الگوریتم.
طراحی و ساخت کامپایلرها : بر خلاف کارشناسان نرم افزار که نسبت به کامپایلرها شناخت پیدا می*کنند ، کارشناسان ارشد، قدرت طراحی و ساخت این قسمت مهم از دنیای تولید نرم افزار را خواهند آموخت.
شبیه سازی و گرافیک کامپیوتری : هم در معقوله مهندسی نرم افزار طبقه بندی شده و کارشناس ارشد از آموزش*های قدرتمندی جهت انجام آنها بهره خواهد برد.
زمینه*های اشتغال : با توجه به گسترش روزافزون دنیای کامپیوتر امروزه بیش از هر زمان دیگری نیاز به متخصصان کامپیوتر احساس می*شود. امروزه یک مهندس کامپیوتر اگر علاقمند به کار باشد، هیچ وقت با مشکل بیکاری روبه رو نمی*شود. به خصوص مهندسین نرم افزار فرصت*های شغلی بیشتری داشته و برای کارکردن نیاز به امکانات و تجهیزات زیادی ندارند. فرصت*های شغلی این رشته به حدی گسترده و متعدد است که نه تنها فارغ التحصیلان این رشته به راحتی جذب بازار کار می شوند بلکه دانشجویان دو سال آخر این رشته نیز می توانند وارد بازار کار شده و فعالیت کنند. برای مهندسین سخت افزار هم امکان کار در شرکت*های تولید کننده قطعات و دستگاه*ها و مراکز صنعتی – تولیدی بسیار فراهم است و از نظر سطح درآمدی هم با توجه به دانش و پشتکار شخصی در حد قابل قبول و ایده آلی قرار دارند. از طرفی با توجه به استفاده روزافزون از شبکه اینترنت زمینه کار در این موضوع نیز بسیار مهیاست.
بازار کار رشته مهندسی شبکه :
مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
مطالعه و بررسی سرعت و کیفیت شبکه*های موجود
ارتقا کیفیت شبکه های موجود
ایجاد شبکه های کامپیوتری
بازار کار رشته مهندسی نرم افزار :
مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
فعالیت مستقل برای تولید نرم افزارهای کوچک تا متوسط
بررسی راه*های مکانیزه کردن فعالیت*های سازمانی
برنامه نویسی و تولید کد
تست و بررسی برنامه های تولید شده
بازار کار رشته مهندسی سخت افزار :
فعالیت، تحقیق و مطالعه در شرکت های سخت افزاری حاضر که قابلیت مقابله با شرکت های دیگر در سرتاسر نقاط جهان را دارند.
طراحی و پیاده سازی سیستم های کامپیوتری سفارشی
ارتقا کیفیت سخت افزار موجود بوسیله اصلاح های نرم افزاری و سخت افزاری
وضعیت نیاز کشور به این رشته :
رشته کامپیوتر که باعث جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات شده است ، رشته روز و رشته آینده است تا جایی که پیش بینی می شود تا ۱۰ سال دیگر در کشورهای پیشرفته مردم همان قدر که بر نیروی برق وابسته هستند به شبکه اینترنت وابسته خواهند شد. با توجه به توضیحات گفته شده روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در زندگی روزانه اشتغال و موقعیت کاری برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم است تا در قالب شرکتهای تولیدکننده نرم افزار، شرکتهای تولیدکننده قطعات، مراکز صنعتی – تولیدی، شرکتها و موسسات خدماتی، مراکز آموزشی و … مشغول به کار شده و فعالیت کنند. با توجه به پیشرفت کند ایران نسبت به جامعه جهانی کامپیوتر در سالهای اخیر نیاز به مهندسین خلاق و کوشا در این زمینه کاملاً احساس می شود.
روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در محافل عمومی و خصوصی، استفاده گسترده از شبکه اینترنت و زمینه های مرتبط با آن، فراهم آمدن شرایط آموزش و تجارت الکترونیک همه و همه دست به دست هم داده اند تا از اکنون چشم انداز روشنی نسبت به آینده این رشته وجود داشته باشد به نحوی که فعالان در این زمینه از آینده معلوم و مطمئنی برخوردار خواهند بود. تنها نگرانی به قسمت نرم افزار مربوط می شود که باید مهندسان خلاق ایرانی اقدام به تهیه نرم افزارهای گوناگون و کارآمد کرده تا تنها مصرف کننده صرف نباشیم.
رشته مهندسی مکانیک(اتومکانیک)
· هدف
· گرایشهای مقطع لیسانس:
o الف – گرایش مکانیک در طراحی جامدات
o ب – گرایش مکانیک در حرارت و سیالات
o ج – گرایش مکانیک در ساخت و تولید
o گرایش مهندسی دریا
· آینده شغلی ، بازارکار، درآمد:
· توانایی*های مورد نیاز و قابل توصیه :
· وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
· مصاحبه با دانشجوی مشغول به تحصیل
· وضعیت نیاز کشور به این رشته
· نکات تکمیلی
هدف
در حقیقت رشته مکانیک بخشی از علم فیزیک است که با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می*پردازد و می*کوشد تا با توجه به نتایج بررسی*های خود ، طرحی نو در زمینه فن*شناسی و صنعت ارائه دهد و در راه پیشرفت انسان گامی به جلو بردارد.
به عبارت دیگر رشته مکانیک، رشته پیاده کننده علم فیزیک است چون برای مثال بررسی حرکت خودرو و عوامل موثر بر روی آن برعهده فیزیک است. اما این که چگونه حرکت آن تنظیم گردد بر عهده مکانیک می*باشد.
دکتر آریا الستی استاد مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف در معرفی این علم می*گوید:
«علم مکانیک به تحلیل حرکت و عوامل ایجاد کننده حرکت مانند نیروها و گشتاورها و شکل حرکت می*پردازد. اما مهندسی مکانیک تا حدودی با علم مکانیک تفاوت دارد چرا که یک مهندس مکانیک علاوه بر علم مکانیک باید بسیاری از علوم دیگر را یاد گرفته و بعضی از هنرها را نیز کسب کند. شاید بتوان گفت که رشته مهندسی مکانیک ، رشته تحلیل و طراحی سیستم*های دینامیکی و استاتیکی است.»
دکتر محمد دورعلی یکی دیگر از اساتید مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف نیز در معرفی این رشته می*گوید:
«رشته مهندسی مکانیک را شاید بتوان از نقطه*نظر تنوع موضوعات تحت پوشش، جامع*ترین رشته مهندسی به شمار آورد. چون رشته مهندسی مکانیک در برگیرنده تمامی علوم و فنونی است که با تولید ، تبدیل و استفاده از انرژی، ایجاد و تبدیل حرکت و انجام کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین*آلات و به کارگیری مواد مختلف در ساخت آنها و همچنین طراحی و کنترل سیستم*های مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می*باشد.
به عبارت دیگر محاسبات فنی، مدلسازی و شبیه*سازی ، طراحی و تهیه نقشه*ها ، تدوین روش ساخت ، تولید و آزمایش تمامی ماشین*آلات و تاسیسات موجود در دنیا ، با تکیه بر توانایی*های مهندسان مکانیک انجام می*گیرد.»
گرایشهای مقطع لیسانس:
رشته مهندسی مکانیک دارای سه گرایش «طراحی جامدات ، حرارت و سیالات، ساخت و تولید» در مقطع لیسانس می*باشد که البته دانشگاه صنعتی شریف دارای گرایشهای دیگری نیز هست.
در شروع آموزش مهندسی در ایران ، مهندسی مکانیک با برق یکی بود و «الکترومکانیک» نامیده می*شد. اما این دو رشته حدود ۴۵ سال پیش از هم جدا شدند و به مرور رشته*های دیگری مانند مهندسی شیمی و مواد نیز از مهندسی مکانیک جدا شد و مهندسی مکانیک به عنوان رشته مهندسی مکانیک عمومی ارائه گردید. ولی با پیشرفت صنعت و نیاز صنایع به تخصصهای مختلف در این زمینه، از مهندسی مکانیک عمومی دو گرایش «طراحی جامدات» و «حرارت و سیالات» و بعد از آن «ساخت و تولید» بیرون آمد و بالاخره باید به مهندسی دریا اشاره کرد که هنوز در دانشگاه صنعتی شریف به عنوان یکی از گرایشهای مهندسی مکانیک ارایه میشود. ما در اینجا به معرفی اجمالی هر یک از گرایشهای فوق میپردازیم.
الف – گرایش مکانیک در طراحی جامدات
هدف تربیت آزمایشگاهی متخصصانی است که بتوانند در مراکز تولید و کارخانه*ها اجزاء و مکانیزم ماشین*آلات مختلف را طراحی کنند. دروس این دوره شامل دروس نظری، آزمایشگاهی، کارگاه و پروژه و کارآموزی است. فارغ*التحصیلان می*توانند در کارخانجات مختلف نظیر خودروسازی ، صنایع نفت، ذوب فلزات و صنایع غذایی و غیره مشغول شوند و برای این دوره امکان ادامه تحصیل تا سطح کارشناسی ارشد و دکتری در داخل یا خارج از کشور وجود دارد. موفقیت داوطلبان به آگاهی آنها در دروس جبر و مثلثات، هندسه ، فیزیک و مکانیک همچنین آشنایی و تسلط آنان به زبان خارجی بستگی فراوان دارد. از جمله دروس این دوره می*توان دروس مقاومت مصالح، طراحی و دینامیک را نام برد. در این رشته زمینه اشتغال و بازارکار خوب وجود دارد و مطالب ارائه شده در طول تحصیل برای دانشجویان محسوس و قابل لمس است.
ب – گرایش مکانیک در حرارت و سیالات
این رشته در به کاربردن علوم و تکنولوژی مربوط جهت طرح و محاسبه اجزاء سیستمهایی که اساس کار آنها مبتنی بر تبدیل انرژی ، انتقال حرارت و جرم است به متخصصان کارآیی لازم را می*دهد و آنها را جهت فعالیت در صنایع مختلف مکانیک در رشته حرارت و سیالات (نظیر مولدهای حرارتی، انتقال سیال نیروگاههای آبی، موتورهای احتراقی و … ) آماده می*سازد. فارغ*التحصیلان این دوره قادر به طراحی و محاسبه اجزا و سیستمها در بخشهای عمده*ای از صنایع نظیر صنایع خودروسازی ، نیروگاههای حرارتی و آبی، صنایع غذایی، نفت، ذوب فلزات و غیره هستند.
فارغ*التحصیلان این دوره می*توانند تا مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در داخل یا خارج از کشور ادامه تحصیل دهند. داوطلبان این رشته باید در دروس ریاضی و فیزیک تسلط داشته و با یک زبان خارجی آشنا باشند. دروس این رشته شامل مطالبی در زمینه*های حرارت و سیالات ، می*باشد.
نظر دانشجویان: با توجه به اینکه اصولا تحصیلات دانشگاهی به خصوص در زمینه های مهندسی نیاز صد در صد به علاقه مندی داوطلب دارد، بنابراین عدم داشتن علاقه* و همچنین عدم تقویت دروس اساسی و پایه ای در بخش مکانیک مانند ریاضی، فیزیک – مکانیک ، شیمی ، رسم فنی (تجسم بالا داشتن) و هوش نسبتا خوب و عدم روحیه تجزیه و تحلیل در مسائل باعث دلسردی و از دست دادن انگیزه تحصیل و رکورد شدید در تحصیلات خواهد شد.
ج – گرایش مکانیک در ساخت و تولید
هدف تربیت کارشناسانی است که با به کاربردن تکنولوژی مربوط به ابزارسازی، ریخته گری ، جوشکاری، فرم دادن فلزات ، طرح کارگاه یا کارخانه های تولیدی آماده کار در زمینه ساخت و تولید ماشین آلات صنایع (کشاورزی ، نظامی، ماشین*سازی، ابزارسازی ، خودروسازی و … ) باشند. فارغ التحصیلان این دوره قادر خواهند بود در صنایعی مانند ماشین*سازی، ابزارسازی، خودروسازی ، صنایع کشاورزی، صنایع هوایی و تسلیحاتی به ساخت و تولیدی ماشین*آلات، طراحی کارگاه و یا کارخانه تولیدی بپردازند و نظارت و بهره*برداری و اجرای صحیح طرحها را عهده*دار شوند. داوطلبان این رشته باید در دروس ریاضی، فیزیک و مکانیک از آگاهی کافی برخوردار باشند. دروس این دروه شامل مطالبی در مورد نحوه تولید، طراحی قالبهای پرس، طراحی قید و بندها، کار و برنامه*ریزی با ماشینهای اتوماتیک، اصول کلی و نحوه کار با ماشینهای دستی و تعمیر و نصب تمام سرویسهای صنعتی می باشد و درصد نسبتا بالایی از آنها به صورت عملی ارائه می*گردد. داوطلب باید سالم باشد تا بتواند کارهای کارگاهی را به خوبی انجام دهد و استعداد کارهای فنی را داشته باشد. با توجه به خودکفایی صنایع کشور این رشته دارای بازار کار خوبی است.
آینده شغلی ، بازارکار، درآمد:
در حال حاضر دانشجوی توانمند مهندسی مکانیک پس از فارغ*التحصیلی مشکل کاریابی ندارد چرا که به گفته دکتر دورعلی توسعه سخت*افزاری و رشد مسایل مهندسی ، گرایش به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور به علت محدودیت*های ارزی و کاهش درآمدهای نفتی، باعث رشد چشمگیر بازارکار مهندسان مکانیک در ایران شده است.
دکتر دورعلی در ادامه می*گوید:
«یک مهندس مکانیک در حال حاضر در زمینه*های مختلفی فعالیت می*کند که از جمله آنها می*توان به موارد زیر اشاره کرد
:طراحی و ساخت تمامی ماشین*آلات و قطعات آنها، اعم از ماشین*آلات تولیدی تمامی صنایع، لوازم خانگی و تجهیزات پزشکی.
:طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاههای فسیلی، اتمی ، خورشیدی ، بادی و آبی.
:طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم*های انتقال و تصفیه آب، سیستم*های مکانیکی و کنترلی پالایشگاهها و کارخانجات شیمیایی.
:طراحی و ساخت تاسیسات حرارتی و برودتی ساختمانها و اماکن، بالابرها و آسانسورها و سیستم*های حمل و نقل.
:ساخت ماشین*آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذسازی ، سیمان ، نساجی ، نمک و کنسانتره .
:طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی.
:ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت، اژدر و پلهای متحرک
:ساخت روبات*ها ، بازوهای مکانیکی و سیستم*های تولید.
در ضمن یک مهندس مکانیک می*تواند به عنوان کارشناس و مشاور فنی در بانک*ها ، شرکت*های سرمایه*گذاری و بیمه و شرکت*های بازرسی و نظارت امور بین*المللی فعالیت بکند.»
دکتر الستی نیز در این زمینه می*گوید:
«در همه جای دنیا یک فارغ*التحصیل مهندسی مکانیک مثل یک موم خام است که دانش کافی دارد و در هر زمینه*ای که کار کند می*تواند در آن زمینه متخصص بشود.
برای مثال می*تواند در تحلیل و طراحی خودرو، در طراحی و ساخت ماشین*های ابزار و حتی در تدوین و تولید برنامه*های کامپیوتری فعالیت بکند. یعنی رشته مکانیک زمینه کار و زمینه انتخاب بسیار گسترده*ای را در مقابل فارغ*التحصیلان این رشته قرار می*دهد.»
دکتر قرشی نیز در مورد فرصت*های شغلی، گرایش مهندسی دریا می*گوید:
«بدون شک چون مهندسی دریا نسبت به گرایش*های دیگر رشته مکانیک تخصصی*تر است، فرصت*های شغلی آن نیز محدودتر می*باشد اما با این وجود فارغ*التحصیلان این گرایش می*توانند در کارخانه*های کشتی*سازی کشور مثل کارخانه کشتی*سازی «صدرا» در بوشهر ، کارخانه «نکا» در شمال و «اروندان» در خلیج فارس مشغول به کار گردند و یا در سازمان بنادر و کشتی*رانی وظیفه ساخت سکوهای شناور را بر عهده بگیرند.»
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه :
«مکانیک بهشت ریاضیات است.» این جمله زیبا از «لئونارد اولر» ریاضی*دان بزرگ سوئیسی، بیانگر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با مکانیک است. در واقع مهندسی مکانیک بخصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و مسایل ریاضی بسیار استفاده می*کند. از سوی دیگر همان*طور که پیش از این گفتیم مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش*آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می*شوند و این علم بخصوص در گرایش طراحی جامدات اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد.
دکتر الستی در مورد توانایی*های لازم برای دانشجوی این رشته می*گوید:
«فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار متنوع است و در نتیجه هم دانشجوی علاقه*مند به کارهای تئوریک می*تواند جذب این رشته شده و در بخش*های نظری و تئوری فعالیت کند و هم دانشجوی خلاق و علاقه*مند به طراحی و ساخت وسایل و دستگاههای مختلف می*تواند این رشته را انتخاب نماید. اما بدون شک یک مهندس مکانیک موفق کسی است که به یاری دو بال علم و عمل پیشرفت کند. به همین خاطر من در دانشگاه ، دانشجویان را تشویق می*کنم که پروژه*های تحقیقاتیشان تلفیقی از کار تئوریک و عملی باشد.»
دانشجوی این رشته باید از نظر جسمی آمادگی کار در محیطهای پرجمعیت و کارخانجات دور از شهر را داشته باشد.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی میسر می*باشد. در دوره کارشناسی ارشد ۳۲ واحد و در دوره دکترا ۴۸ واحد درسی ارایه می*گردد.
رشته*های مشابه و نزدیک به این رشته :
رشته مهندسی مکانیک به عنوان جامع*ترین رشته مهندسی دارای دروس مشترک با اغلب رشته*های مهندسی دیگر نظیر مهندسی دریا ، مهندسی شیمی، مهندسی هوا فضا و … می*باشد.
مصاحبه با دانشجوی مشغول به تحصیل
مهندسی مکانیک جامع*ترین رشته مهندسی است که در آن با اصول اساسی طراحی تمامی سیستمهای محیط پیرامون آشنا می*شویم . دروس این رشته غالبا کاربردی بوده و در ارتباطی تنگاتنگ با دروس ریاضیات و فیزیک است. دانشجوی این رشته باید فردی خلاق و دارای قدرت تجسم کافی باشد تا بتواند در طراحی مکانیزمها موفق باشد.
وضعیت نیاز کشور به این رشته
دانش مکانیک دانش زندگی است . در هر مجتمع و کارگاه صنعتی نیاز به فارغ*التحصیلان این رشته امری ضروری و مشهود است و با توجه به حرکتهای صنعتی این چندساله اخیر کشور مهندسین مکانیک بیش از پیش در گرداندن چرخ صنعت دخیل شده*اند و راه همواره برای رشد و ترقی آنها گشاده است.
******************
رشته مدیریت و شاخه های آن
مدیریت هدف :
فارغ*التحصیلان این رشته با گرایشهای متفاوت می*توانند پس از اتمام تحصیلات، مسوولیتهای متفاوت مدیریتی را در سطح کشور بر عهده گیرند و با اتکاء به آموخته*های خود در زمینه*های بازرگانی، مالی ، صنعتی ، دولتی و … به راحتی فعالیت کنند.
مدیریت علم اداره و هدایت سازمانهاست. به گونه*ای که موجب افزایش بهره*وری ، کارایی و اثر بخشی آنها گردد. به عبارت دیگر مدیریت، دانش بین رشته*ای است که از علوم مختلف مانند ریاضیات، جامعه*شناسی و روانشناسی برای بهبود عملکرد سازمانها یاری می*جوید.
دکتر حقیقی استاد مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران در بیان تاریخچه این رشته می*گوید:
«دانش مدیریت در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ برای بهتر اداره کردن سازمانهای یک جامعه، بخصوص سازمانهای صنعتی و تجاری جامعه مطرح گردید.
در واقع پیدایش مباحث مدیریت به انقلاب صنعتی و نیاز صنایع به مدیران متبحر باز می*گردد و بتدریج با تخصصی*تر شدن هرچه بیشتر علوم، مدیریت نیز به شاخه*های مختلفی اعم از بازرگانی ، دولتی ، صنعتی ، مالی، بیمه ، گمرکی ، بیمارستانی و شاخه*های متعدد دیگر تقسیم می*شود.»
گرایش*های مقطع لیسانس :
رشته مدیریت در کشور ما دارای شاخه*های متعددی می*باشد که از آن جمله می*توان به مدیریت بازرگانی ، صنعتی، دولتی ، جهانگردی ، بیمه ، بیمه اکو، امور گمرکی و امور بانکی اشاره کرد و همچنین از شاخه*های تخصصی*تری مثل مدیریت کمیسریای دریایی و یا اداره امور بیمارستانها نام برد.
آینده شغلی، بازار کار ، درآمد:
به جرات می*توان گفت که یک فارغ*التحصیل رشته مدیریت اگر در طی تحصیل به خوبی مطالعه و تحقیق کرده و فرد کارآمدی باشد، هیچ*وقت بیکار نخواهد ماند. چرا که امروزه شرکت*ها برای این که بتوانند در مقایسه با رقیبان، کالا یا خدمات را در زمانی کمتر، با هزینه پایین*تر و کیفیت بالاتر به مشتریان تحویل دهند، به مدیرانی متبحر نیاز دارند.
برای مثال در یک کارخانه کنتورسازی که روزانه ۷۰۰ کنتور با ۲۶ نفر تولید می*کرد اکنون با حضور یک مدیرعامل توانا و آشنا با فن مدیریت ، روزانه ۱۰۵۰ کنتور با ۱۳ نفر در هر خط تولید ساخته می*شود، همچنین ارزبری هر کنتور از ۱۲ دلار به ۹/۱ دلار کاهش یافته است.
مدیر عامل این شرکت در بخشی از خاطرات خود می*گوید:
«در اوایل دوران مدیریت شرکت با یکی از کارکنان آشنا شدم که از روی شرارت چندین بار با مدیر عامل پیشین درگیر شده بود اما بعد از اجرای طرح نظام مشارکت که در آن علاوه بر همکاری جسمی از همکاری قلبی و روحی کارکنان نیز در پیشبرد اهداف کارخانه استفاده می*شود، همین فرد بیش از ۲۵۰ طرح ارائه داد که تنها یک طرح وی ۵۰ هزار مارک صرفه*جویی ارزی و ۴۰ میلیون تومان صرفه*جویی سالانه برای شرکت به همراه داشته است.»
بدون شک چنین مدیری نه تنها بیکار نمی*ماند بلکه اوست که در میان فرصت*های شغلی مختلف ، بهترین را انتخاب خواهد کرد.
«چون در رشته*های مدیریت اشتراک و تداخل دروس نسبتا بالاست، بنابراین ضرورتی ندارد که فرصتهای شغلی آنها را تفکیک کنیم اما اگر بخواهیم چنین کاری را انجام دهیم، باید بگوییم که فارغ*التحصیل مدیریت دولتی می*تواند در موسسات دولتی و عمومی و خدماتی مشغول به کار گردد. مدیریت بازرگانی در سازمانهای اقتصادی و بازرگانی فعالیت کند و مدیریت صنعتی برای کار در سازمانهای صنعتی و تولیدی مناسبتر است.»
دکتر ضرغام نیز در مورد فرصت*های شغلی فارغ*التحصیل مدیریت جهانگردی می*گوید:
«یک عقیده کلی در این گرایش وجود دارد و آن این است که برای متخصص جهانگردی کار بی*نهایت است و البته این بستگی به خلاقیت و نوآوری فارغ*التحصیل این رشته دارد تا بتواند نیازهای بازار کار این صنعت را یافته در آن قسمت مشغول به کار گردد. هر چند در حال حاضر به دلیل کمبود نیروی کار متخصص در صنعت جهانگردی کشور ، تمامی دانشجویان این رشته جذب بازار کار می*شوند و می*توانند در دفاتر خدمات مسافرتی به عنوان مدیر فنی و یا تورگردان و یا در سازمان ایرانگردی و جهانگردی وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی مشغول به کار گردند.»
دکتر یوسفی نیز در مورد فرصتهای شغلی فارغ*التحصیل بیمه می*گوید:
«علاوه بر شرکتهای بیمه دولتی که به متخصصان رشته مدیریت نیاز دارند، شرکت*های بازرگانی و حمل و نقل که در ارتباط با تجارت بین*المللی هستند نیز فارغ*التحصیلان این گرایش را جذب می*کنند.»
وی در ادامه در مورد فرصت*های شغلی فارغ*التحصیل بیمه اکو می*گوید:
«فارغ*التحصیل این گرایش چون به زبان انگلیسی تسلط کامل دارد، راحت* جذب بازار کار می*شود و حتی بعضی از شرکت*هابه ما نامه می*نویسند و از ما می*خواهند که دانشجویان را پس از فارغ*التحصیل شدن به شرکت آنها معرفی کنیم.»
دکتر یوسفی همچنین در مورد فرصت*های شغلی مدیریت امور گمرکی می*گوید:
«فارغ*التحصیل این رشته می*تواند در گمرک*ها ، شرکت*های صادرات و واردات، حمل و نقل ، بیمه ،* فرودگاهها و در مناطق مرزی مشغول به کار گردد.»
توانایی*های مورد نیاز و قابل توصیه :
داوطلب باید از توان کافی در درسهای ریاضی،* آمار، اقتصاد و زبان انگلیسی دوره دبیرستان برخوردار باشد و درک بالایی در فهم مطالب به ویژه در زمینه امور مالی داشته باشد.
قدرت رهبری، اعتماد به نفس ، روابط اجتماعی خوب، توان تجزیه و تحلیل و قدرت بیان قوی از ویژگی*های لازم برای دانشجوی رشته مدیریت در تمامی گرایش*ها است.
همچنین به گفته دکتر حقیقی استاد مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران ، دانشجوی این رشته بخصوص در گرایش*های بازرگانی و صنعتی باید به مسائل تجاری و اقتصادی و محیط بازار علاقمند بوده و در دروس ریاضی ، زبان انگلیسی و ادبیات فارسی قوی باشد. چون در رشته مدیریت برای تجزیه و تحلیل مطالب باید در درس ریاضی قوی بود و همچنین برای دسترسی به منابع مختلف این رشته، تسلط به زبان انگلیسی بسیار اهمیت دارد و بالاخره یک مدیر باید بتواند مطالب را به درستی و زیبایی بیان کرده و بنویسد وگرنه شنونده و یا خواننده مطالب او خسته خواهد شد. به همین دلیل باید در درس ادبیات قوی بوده و از نگارش خوبی بهره*مند باشد.
دکتر اصغرزاده یکی دیگر از اساتید مدیریت دانشگاه تهران نیز معتقد است که دانشجوی رشته مدیریت بخصوص مدیریت صنعتی باید در دروس ریاضی و آمار قوی باشد و به همین دلیل بهتر است که دانشجویان این گرایش از بین داوطلبان رشته علوم ریاضی فیزیک انتخاب شوند.
دکتر شهیدی استاد مدیریت صنعتی دانشگاه تهران نیز در مورد توانایی*های لازم برای دانشجویان این رشته می*گوید:
«دانشجوی رشته مدیریت باید خلاقیت، نوآوری و قدرت تشخیص خوبی داشته باشد تا بتواند نتیجه تصمیمی را که امروز می*گیرد، در آینده ارزیابی کند و بدین وسیله از انجام کارهای بی*فایده که گاه می*تواند ضرر و زیانهای غیرقابل جبرانی نیز به همراه داشته باشد، جلوگیری کند.»
دکتر ضرغام استاد مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در مورد ویژگی*های لازم برای دانشجوی این گرایش می*گوید:
«دانشجوی مدیریت جهانگردی لازم است که به تاریخ و فرهنگ خود و به درس جغرافیات علاقمند باشد و همچنین از روابط اجتماعی خوبی برخوردار بوده و به یک زبان خارجی مثل انگلیسی ، فرانسه و یا عربی مسلط باشد تا بتواند با جهانگردان خارجی به راحتی ارتباط برقرار کند.»
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
فارغ*التحصیل مقطع کارشناسی مدیریت می*تواند در مقطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مختلف : بازرگانی داخلی ، بازاریابی بین*الملل ، مالی ، تحول بازاریابی و بیمه به تحصیل ادامه دهد. این گرایشها در دانشگاههای داخل کشور ارایه می*شود. در دوره دکتری نیز گرایشهای: مدیریت منابع انسانی، پژوهش*های عملیاتی رفتار سازمانی و … ارایه می*شود.
در دوره کارشناسی ارشد ۳۲ واحد و دوره دکترا ۴۵ واحد درس اختصاصی ارایه می*شود.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر:
البته یک فارغ*التحصیل رشته مدیریت نباید انتظار داشته باشد که از همان بدو امر به عنوان مدیر یک شرکت یا کارخانه مشغول به کار گردد. چون بخشی از مطالب و محتوای کلاسهای مدیریت باید از محیط و سازمانهای جامعه گرفته شود. بنابراین فارغ*التحصیل این رشته در ابتدا باید به عنوان یک کارشناس در رده*های پایین*تر وارد بازار کار شده و سپس به مرور پله*های ترقی را طی کند. یعنی می*تواند در طیف وسیعی از شرکت*ها و سازمانها مانند شرکت*های تجاری، تولیدی، مالی ، بانک*ها ، موسسه*های بیماه، سازمانهای حسابرسی و موسساتی که با تجارت خارجی سر و کار دارند به عنوان مسوول تدارکات ، کارگزینی، امور مالی ، بازاریابی و … مشغول به کار گردد.
مدیریت دولتی : فارغ*التحصیلان می*توانند مشاغلی از قبیل: کارشناس اداری، امور کارکنان ، تشکیلات و روشها، طبقه*بندی مشاغل ، حقوق و دستمزد، برنامه*ریزی پرسنلی و نظایر آن و قبول مسوولیت در سمت مدیران سطوح میانی و سرپرستی واحدهای اداری و خدماتی وزارت*خانه*ها و سازمانهای دولتی و شهرداریها را عهده*دار شوند.
مدیریت بازرگانی: فارغ*التحصیلان گرایش مدیریت بازرگانی می*توانند در موسسه*های بازرگانی، اموری مانند تدارکات ، کارگزینی، امور مالی، و بازاریابی را عهده*دار شوند.
مدیریت صنعتی: این فارغ*التحصیلان می*توانند در قسمتهای مدیریت تولید، اداره و حفاظت فنی و قسمت کنترل مرغوبیت کالا مشغول به کار شوند.
نکات تکمیلی:
«تداخل در رشته*های مختلف مدیریت، نسبت به شاخه*های مختلف رشته*های دیگر بیشتر است. یعنی محتوای ۷۰ درصد دروس این رشته در همه شاخه*ها مشترک می*باشد زیرا اصول مدیریت در رابطه با سازمانهای مختلف تفاوت چندانی ندارد و تفاوت آنها تنها در نوع وظایف، فعالیت*ها و امور سازمانها است. به همین دلیل یک دانشجوی مدیریت در هر شاخه*ای که درس بخواند، تنها با خواندن چند درس تخصصی می*تواند در شاخه دیگر نیز فعالیت کند. در نتیجه دانشجو نباید حساسیت زیادی نسبت به نوع گرایش خود داشته باشد.
در اینجا لازم است گفته شود که رشته مدیریت از داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی ،*علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می*پذیرد.
معرفی گرایشهای رشته مدیریت :
رشته مدیریت بازرگانی در مفهوم عام آن شامل طیف وسیعی از مدیریت*ها می*شود زیرا بیشتر سازمانهای تجاری ، صنعتی و خدماتی مثل بانکها، شرکت*های بیمه و یا کارخانجات صنعتی به دنبال سود هستند و در نتیجه یک موسسه بازرگانی محسوب می*شوند. و از همین*رو در کشور ما تا چند سال پیش، گرایش مدیریت بازرگانی شامل گرایش*های مختلف این رشته مانند مدیریت صنعتی ، مدیریت بیمه و مدیریت جهانگردی و مدیریت بازرگانی بود. اما امروزه با پیشرفت علم مدیریت و تخصصی*تر شدن این رشته ، مدیریت بازرگانی کاربرد محدودتری پیدا کرده است و به گفته دکتر سید جوادین استاد مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران دروس تخصصی این رشته در زمینه شناخت بازار، مسائل بازاریابی، تجارت ، داد و ستد، معاملات بین*المللی و صادرات و واردات است و در نهایت یک دانشجوی مدیریت بازرگانی به عنوان یک مدیر تجاری تحصیل کرده ، می*تواند امور تجاری را تفکیک کرده و اداره کند و به یاری قدرت خلاقه خویش در ایجاد بازار جدید، ارائه خدمات متنوع و تازه ، ابداع روشهای جدید در عرضه و توزیع، کارآفرین باشد.
دکتر سید جوادین در ادامه می*گوید:
«برای مثال یک فارغ*التحصیل مدیریت بازرگانی باید بتواند برای کالاهای موجود، بازار جدیدی پیدا کرده و یا روشهای مطلوب توزیع را در سیستم دولتی طراحی کند. چون امروز یکی از بزرگترین مشکلات کشور ما رساندن محصولات کشاورزی مثل برنج، چای و مرکبات به بازار و به دست مصرف کننده است.»
دکتر حقیقی نیز در معرفی این گرایش می*گوید:
«گرایش مدیریت بازرگانی به بررسی اصول، روشها و مهارتهایی می*پردازد که اداره کنندگان سازمانهای اقتصادی، خدماتی و بازرگانی باید از آن اطلاع داشته باشند. برای مثال نحوه تصمیم*گیری در مورد روشهای تولید، فروش ، سرمایه*گذاری، بازاریابی ، جذب نیروی انسانی و دهها مساله دیگر که در هر موسسه بازرگانی برای یک مدیر مطرح می*گردد، در این گرایش آموزش داده می*شود.»
قرن حاضر، قرن رقابت و بهره*وری است و لازمه بقا در این قرن، درک زمان و شرایط و برنامه*ریزی برای استفاده از این دگرگونیها و همراه ساختن خود با این تحولات است و این به معنای آن است که امروزه نمی*توان یک واحد صنعتی پیشرفته و بزرگ را که تولید آن از کمیت و کیفیت بالایی برخوردار است، با تکیه بر مدیریت سنتی که موروثی بوده و از پدر به پسر منتقل می*شود، اداره کرد. بلکه باید با استفاده از مدیران کارآمد در بخش*های مختلف یک واحد صنعتی، مثل بخش تولید و یا بخش نیروی انسانی، راه رسیدن به هدف را هموار نمود.
برای مثال حضور یک کارشناس مدیریت صنعتی که مسوولیت نیروی انسانی را بر عهده بگیرد، در هر واحد صنعتی ضروری است تا وی بتواند با استفاده از دانش آکادمیک خویش ، مشارکت ،* مهارت و انگیزه* نیروی انسانی واحد صنعتی مورد نظر را افزایش دهد.
دکتر شهیدی استاد مدیریت صنتی دانشگاه تهران با اشاره به همین امر می*گوید:
«یکی از علل عدم موفقیت صنایع ما این است که اکثر مسوولین واحدهای صنعتی ، فارغ*التحصیل مدیریت صنعتی نیستند. گرایشی که مدیران نیروهای انسانی سازمانهای صنعتی را تربیت می*کند.»
دکتر اصغرزاده یکی دیگر از اساتید مدیریت صنعتی دانشگاه تهران نیز در معرفی این گرایش می*گوید:
«مدیریت صنعتی دارای سه بعد اصلی فنی و تکنیکی ، بعد مالی و بعد رفتاری و اجتماعی می باشد که بعد فنی و تکنیکی در دروس تحقیق در عملیات و کنترل پروژه ، بعد مالی در درسهایی مثل حسابداری صنعتی و بعد رفتاری و اجتماعی در دروس رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی و تئوریهای مدیریت بیان می*گردد. و البته بعضی از دروس این گرایش مانند مدیریت تولید و عملیات به هر سه این ابعاد می*پردازد.»
وی در ادامه در مورد تفاوت دو رشته مدیرت صنعتی و مهندسی صنایع می*گوید:
«در رشته مهندسی صنایع دانشجویان بیشتر به مطالعه بعد فنی و تکنیکی صنایع می*پردازند اما رشته مدیریت صنعتی به دو بعد مالی و رفتاری صنایع تاکید بیشتری دارد.»
یکی دیگر از اساتید مدیریت دانشگاه تهران نیز در همین زمینه می*گوید:
«رشته مهندسی صنایع و مدیریت صنعتی ، مشترکات فراوانی دارند زیرا دروس مدیریت در هر دو رشته از اهمیت بسیاری برخوردار است اما آنچه که باعث تمایز دو رشته از یکدیگر می*شود، آن است که رشته مدیریت صنعتی بیشتر به مدیریت نیروی انسانی می*پردازد ولی رشته مهندسی صنایع به مدیریت فنی توجه دارد.
برای مثال در یک کارخانه روش تولید یک محصول و بررسی جزئیات آن بر عهده مهندس صنایع می*باشد و اداره نیروی کارخانه مورد نظر و ارتباط واحد صنعتی فوق با محیط اطرافش بر عهده مدیریت صنعتی است.»
شاخه مدیریت دولتی همان*طور که از نامش پیداست، متخصصانی را تربیت می*کند بتوانند درآینده اداره سازمانهای دولتی را بر عهده بگیرند. زیرا اداره یک سازمان دولتی با اداره سازمانهای بازرگانی و صنعتی متفاوت است.
برای مثال چون در یک بخش دولتی، رقابت وجود ندارد، کارکنان تمایلی به افزایش ارتقای خدمات ندارند و این وظیفه مدیریت است که بتواند در چارچوب قوانین و مقررات دولتی، با خلاقیت و نوآوری خویش، کارآیی و بهره*وری کارکنان را افزایش دهد.
دکتر طالقانی استاد مدیریت دولتی دانشگاه تهران در معرفی این گرایش می*گوید:
«هدف ما در رشته مدیریت دولتی، تربیت مدیران شایسته*ای است که بتوانند وظایف پنجگانه محوله را به نحو احسن در سازمانها و تشکیلات دولتی کشور انجام دهند.
این وظایف عبارتند از : ۱- برنامه*ریزی و اجرای آن . ۲- سازمان*دهی یا تقسیم وظایف بین کارکنان یک سازمان به نحوی که با تقسیم کار بتواند مهارت پرسنل خود را در پرداختن به کارهای جزئی افزایش دهد. ۳- عملیات امور استخدامی و یا کارگزینی کارکنان جدید ۴- هدایت و راهبری، چون ما معتقدیم که یک مدیر پس از استخدام نیروی جدید، نمی*تواند آن را به یکباره به محیط کار اعزام کند بلکه بایستی تحت هدایت و آماده*سازی لازم قرار گیرد تا بالاترین انگیزش*های مادی و معنوی در او به وجود آید ۵- نظارت و کنترل ، که از جمله بخشهای بسیار حساس است چون در این مرحله یک مدیر با اندازه*گیری ، سنجش علمیات و توجه به شاخص*های کنترل بررسی می*کند که آیا توانسته*است به اهداف تعیین شده در برنامه*ریزی خویش دست یابد یا خیر؟ و در صورت لزوم اقدامات اصلاحی را در جهت پیشگیری از انحرافات احتمالی به اجرا می*گذارد.
البته وظایف فوق شامل همه شاخه*های مدیریت می*شود اما متخصصان مدیریت دولتی به این وظایف بشدت اعتقاد دارند.»
گرایش مدیریت امور گمرکی به منظور تربیت کارشناسان و مدیرانی ایجاد شده است که ضمن احاطه کلی بر دانش مدیریت و مقوله بازرگانی و تجارت بین*الملل، دانش کافی در کلیه زمینه*های کارشناسی مرتبط به امور گمرکی را کسب نمایند زیرا بدون اشراف بر موازین و مقررات و تکنیک*های گمرکی ، اساسا توفیق در امر بازرگانی خارجی میسر نخواهد شد. در نتیجه لازم است که تعدادی از دانشجویان رشته مدیریت بطور تخصصی در زمینه مقررات بین*المللی و کنوانسیونهای گمرکی مطالعه کرده و شناخت لازم را درباره سازمان*ها و مجامع* گمرکی بین*المللی و سایر سازمانها و مجامعی که بخشی از فعالیت*ها آنان منجر به وضع معیارهایی در سطح جهانی در زمینه مسایل گمرکی می*گردد، پیدا کنند.
دکتر یوسفی نیز درباره این گرایش می*گوید:
«گمرک در خدمت تجارت جهان است و گرایش مدیریت امور گمرکی نیز بخشی از مدیریت تجاری و بازرگانی است که در آن نحوه بررسی کالاهای وارداتی و صادراتی و نحوه تنظیم اظهارنامه*ها و چگونگی ایجاد تعرفه*های مالیاتی آموزش داده می*شود. همچنین دانشجویان می*آموزند بر اساس سیاست اقتصادی کشور، کالاهای ممنوعه و غیر ممنوعه را شناسایی کنند.»
کشور ما ۱۶۴۸۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و هر گوشه*اش جلوه و لطفی تازه ، رمز و رازی دیگر و زیبایی و صلابتی دوچندان دارد. از ایران سخن می*گویم کشوری که می*توان در یک فصل هم در آبهای نیلگون جنوبش تنی به آب زد و هم در کوهستانهای سپیدپوش شمالش، به ورزشهای زمستانی پرداخت. سرزمینی که می*توان در کویرش به آسمان پرستاره نزدیک شد و در جنگلهای انبوهش معنی واقعی رنگ سبز را دریافت. دیاری که هر وجب از خاکش ، با تو از تمدنی کهن سخن می*گوید.
اما چرا کشوری با این همه جلوه و جذابیت ، تنها سهم اندکی از صنعت سودآور جهانگردی را به خود اختصاص داده است؟
نتیجه یک نظرخواهی که از خبرنگاران خارجی به عمل آمده است، نشان می*دهد که بسیاری از آنها بر این اعتقادند که مدیریت ضعیف یکی از عوامل رکود صنعت جهانگردی در کشور ما است. چون لازمه توسعه و تقویت صنعت جهانگردی، اطلاع از زمینه*های اقتصادی، اجتماعی ، جغرافیایی و فرهنگی کشور است تا بتوان امکانات موجود و همچنین مسائل و مشکلاتی که در راه توسعه این صنعت وجود دارد، شناسایی کرد و سپس بر اساس تحقیقات موجود، یک برنامه*ریزی دقیق و عملی داشت. و البته چنین کاری تنها به یاری مدیرانی کارآمد و متخصص در صنعت جهانگردی امکان*پذیر است. تخصصی که در شاخه مدیریت جهانگردی آموزش داده می*شود.
دکتر ضرغام استاد مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی در معرفی تاریخچه این رشته می*گوید:
«صنعت جهانگردی بعد از جنگ جهانی دوم رونق یافت این صنعت در آن زمان در دست سرمایه*داران بزرگی بود که هدفی جز جلب مشتری بیشتر و در نتیجه سود بیشتر نداشتند. و به همین دلیل با مخالفت مردم مناطق توریستی مواجه شدند. چون مردم می*دیدند که کمپانی*های بزرگ بهترین مناطقشان را اشغال کرده و چشم*اندازهایشان را کور می*کنند و در نهایت نیز تنها آب و هوای بد، شلوغی راه و سرو صدا عاید آنها می*شود.
این اختلاف باعث شد که صنعت جهانگردی دچار یک تغییر و تحول عمده گردد و بتدریج تبدیل یک مقوله علمی شود. علمی میان رشته*ای که امروزه دارای گرایشهای مختلفی اعم از مردم*شناسی جهانگردی، جامعه*شناسی جهانگردی ، حقوق جهانگردی و مهمتر از همه مدیریت جهانگردی می*باشد .
گرایشی که دانشجویان را برای عهده*دار شدن فعالیت*های اجرایی برنامه*های جهانگردی آماده می*کند. یعنی متخصص این رشته در نهایت باید بداند که چه نوع جهانگردی را جذب کند؟ چگونه جذب کند، و چگونه بازارهای جهانگردی جدیدی برای جذب توریست ایجاد نماید»
وی در ادامه در مورد تفاوت این گرایش با گرایش*های دیگر مدیریت می*گوید:
«جهانگردی کالای خاصی است که با کالاهای دیگر تفاوت بسیار دارد چون این کالا همانجا که تولید می*شود، مصرف می*گردد و نمی*توان آن را انبار کرد و یا در فصل دیگری مصرف نمود. به همین دلیل کالای جهانگردی، بازار ویژه*ای می*طلبد و تخصص خاصی نیز برای دست*یابی به این بازار لازم است. تخصصی که رشته مدیریت جهانگردی آموزش داده می*شود.
بیمه یکی از شاخص*های توسعه در کشورهای پیشرفته است چون هر سرمایه*داری که بخواهد در کشوری سرمایه*گذاری کند، باید اطمینان داشته باشد که در صورت بروز هر گونه حادثه*ای یا خطری، سرمایه وی مصون خواهد بود. از همین*رو در کشورهای پیشرفته از بیمه به عنوان صنعت بیمه یاد می*کنند به این معنی که همزمان با توسعه صنعت ، بیمه نیز توسعه خواهد یافت و همچنین بر این اعتقادند که هر فردی نمی*تواند وارد این صنعت شود بلکه باید متخصص و دانش*آموخته این صنعت باشد . در نتیجه در دانشگاههای بزرگ و معتبر دنیا، رشته بیمه به عنوان یک رشته مستقل که دارای دو زیرشاخه عمده بیمه*های زندگی و غیرزندگی است، تدریس می*شود.
در کشور ما نیز گرایش مدیریت بیمه در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی تدریس می*شود اما به دلیل اینکه در کشور ما صنعت بیمه دولتی است، در آن رقابت دیده نمی*شود و در نتیجه رشته مدیریت بیمه نیز جایگاه واقعی خویش را پیدا نکرده است.
یکی از دانشجویان مدیریت بیمه دانشگاه تهران در همین زمینه می*گوید:
«دروس تخصصی رشته مدیریت بیمه در دانشگاههای ایران شامل آموزش انواع بیمه از جمله بیمه اموال ، بیمه اشخاص، بیمه مسوولیت و … است . در حالی که دروس این رشته باید خیلی پربارتر از موارد فوق باشد. برای مثال در دانشگاههای خارج از کشور ، دانشجویان چگونگی ارزیابی ریسک را فرا می*گیرند. یعنی یاد می*گیرند که چگونه باید ریسک کالایی که قرار است بیمه شود، ارزیابی کنند. کاری که نیاز به محاسباتی چند دارد.»
وی در ادامه می*گوید: «البته اگر در ایران نیز بیمه جنبه خصوصی پیدا کند، بدون شک این گرایش نیز متحول شده و شکوفایی لازم را پیدا خواهد کرد.»
دکتر سید جوادین استاد مدیریت دانشگاه تهران نیز در معرفی این گرایش می*گوید:
«دانشجوی مدیریت بیمه نحوه اداره سازمانهای بیمه و چگونگی رفتار با بیمه*گذارها را فرا می*گیرد تا بتواند آنها را به بیمه*گذاری ترغیب و تشویق کند. همچنین دانشجویان درباره انواع فعالیت*های بیمه مثل بیمه عمر، ماشین، خدمات درمانی و غیره اطلاعات لازم را کسب کرده و چگونگی فعالیت در این زمینه*ها را بر اساس پایه و مبانی مدیریتی فرا می*گیرند.»
« با جهانی شدن اقتصاد در دنیای آینده، تجارت نقش بسیار مهمی را ایفا می*کند در تجارت نیز موضوعاتی مثل بیمه و قوانین حقوقی آن، اهمیت کلیدی دارد. بنابراین روزبه*روز به متخصصان بیمه نیاز بیشتری احساس می*شود تا جایی که این رشته از حالت بومی به صورت بین*المللی درآمده است.»
دکتر یوسفی رییس موسسه آموزشی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه می*گوید:
«به همین دلیل بیمه اکو که یک دانشکده تخصصی است در ایران ایجاد شده است. این دانشکده دانشجویان خود را از بین علاقه*مندان کشورهای عضو پیمان منطقه*ای اکو انتخاب می*کند.
چرا که وجود نهادهایی مثل دانشکده، در تقویت همکاری و روابط متقابل فرهنگی ، اقتصادی و تجاری می*تواند بسیار موثر باشد.»
دکتر یوسفی در مورد این گرایش می*گوید:
«در این گرایش موضوعات مختلف مدیریتی ، اقتصادی ، حقوقی ، حسابداری و تجاری آموزش داده می*شود و دانشجویان درباره نقش بیمه در ایجاد امنیت سرمایه*گذاری و امنیت اقتصادی و رفاهی جامعه مطالعه می*کنند.»
وی در مورد تفاوت دو گرایش مدیریت بیمه اکو و مدیریت بیمه می*گوید:
«اولین تفاوت این دو گرایش در این است که تمامی دروس رشته مدیریت بیمه اکو به زبان انگلیسی است و از همین*رو ، ما در مرحله اول ۱۰ برابر ظرفیت دانشگاه ، دانشجو می*پذیریم و سپس از بین داوطلبان فوق ، افرادی را که تسلط بیشتری به زبان انگلیسی دارند، انتخاب می*کنیم. همچنین در این گرایش، به قوانین حقوق بین*الملل و تجارت بین*الملل توجه بیشتری می*شود.»
*******************************
رشته حسابداری
به نظر می*رسد فارغ*التحصیلان دوره*های تحصیلات تکمیلی این رشته، آمادگی و پختگی بیشتری برای حضور در بازار کار دارند.
فرصت*های شغلی یک حسابدار بسیار گسترده است و از پایین*ترین سطح تا بالاترین سطح را در بر می*گیرد. با وجود این که در دانشگاههای مختلف کشور اعم از دولتی ، غیرانتفاعی و آزاد، دانشجویان بسیاری در رشته حسابداری تحصیل می*کنند، اما تعداد فارغ*التحصیلان بیکار این رشته از سایر رشته*ها کمتر است. چون از یک موسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانه*های کشور حداقل برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند.
همچنین دانش حسابداری در بخش مالیات کاربرد وسیعی دارد. چون محاسبه سود به یاری حسابداری امکان*پذیر است و تعیین مقدار سود نیز مبنای محاسبه مالیات شرکتها اعم از دولتی و خصوصی می*باشد.
فارغ*التحصیلان این رشته پس از اتمام تحصیل می*توانند در سطوح مختلف و شاخه*های متفاوت عهده*دار انجام امور مالی گردند که شرح آن چنین است:
فارغ*التحصیلان می*توانند در کلیه مؤسسات و واحدهای تجاری، اعم از دولتی یا خصوصی به عنوان حسابدار در شاخه*های زیر مشغول کار شوند.
حسابداری مالی: در کلیه شرکتها و مؤسسات تجاری و غیرانتفاعی
حسابداری صنعتی : در کلیه واحدهای صنعتی و شرکتهای تولیدی.
حسابداری دولتی : در کلیه سازمانها و ادارات دولتی به عنوان حسابدار یا عامل ذی حساب.
حسابداری مالیاتی : در ادارات دارایی.
حسابداری بیمه : در مؤسسات بیمه .
حسابداری بانکها : در شعبه*ها و سرپرستی بانکها .
همچنین حسابداران پس از مدتی اشتغال به کار حسابداری می*توانند در سمت مدیریت مالی واحدهای تجاری ، ایفای نقش نمایند.
فارغ*التحصیلان رشته حسابداری قادرند با توجه به شاخه*های حسابداری در حرفه حسابرسی شاغل شوند. شاغلان حرفه حسابرسی در یک تقسیم*بندی کلی به دو گروه اصلی تفکیک می*شوند :
حسابرسان داخلی : این گروه از حسابرسان ، کارمند واحد مورد رسیدگی هستند، و در واقع رابط میان هیأت مدیره و شرکت بوده و گزارش رسیدگی خود را به طور هفتگی ، ماهانه یا سالانه به مدیرعامل و هیأت مدیره ارائه می*دهند . این گروه از حسابرسان عملیات داخل واحد تجاری را رسیدگی می*کنند.
حسابرسان مستقل: این گروه از حسابرسان، افرادی هستند که در مؤسسات حسابرسی مشغول به کار هستند و بر اساس قرارداد میان شرکتها یا سازمانها با این مؤسسات، عملیات حسابداری و مالی واحد تجاری را بر اساس اصول و موازین حسابداری مورد رسیدگی قرار می*دهند و گزارش خود را به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه می*کنند. در واقع حسابرسان مستقل، رابط میان صاحبان شرکت و هیأت مدیره شرکت می*باشند.
در حال حاضر در ایران ، سازمان حسابرسی به عنوان یک سازمان دولتی ، بزرگترین مؤسسه حسابرسی است و در کنار آن سایر موسسات حسابرسی دولتی و خصوصی مشغول فعالیت می*باشند.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر
آموزش حسابداران و شرکت مؤثر آنها در فراهم*آوری اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد و تجزیه و تحلیل این اطلاعات برای توسعه پایدار در کشور در حال توسعه*ای مانند ایران اهمیت فراوانی دارد. چرا که وجود اطلاعات دقیق، اعتماد برانگیز، بموقع و مربوط به فعالیت*های اقتصادی، نه تنها لازم بلکه حیاتی است. علاوه بر این اطلاعات مالی حاصل از فعالیت*های اقتصادی که بوسیله نظام*های حسابداری گزارش می*شود، می*تواند از انحراف مسیر پیش*بینی شده ، اتلاف منابع اقتصادی و اخلال در برنامه*های توسعه اقتصادی جلوگیری کند.
فارغ*التحصیلان توانمند این رشته مشکلی در زمینه کار ندارند ؛ چون هر فرد سرمایه*گذار و هر مؤسسه اعتباری برای سرمایه*گذاری یا اعتبار دادن به حسابدار نیاز دارد.
****************************
مهندسی شیمی :
مهندسی شیمی علم کاربرد ریاضیات، شیمی، فیزیک و اقتصاد در فرآیند تبدیل مواد خام به مواد باارزش*تر یا سودمندتر است. مهندسی شیمی را می*توان بطور کلی علم استفاده از موازنه جرم، موازنه انرژی و موازنه اندازه حرکت برای طراحی و کنترل واحدهای فرآیندی شیمیایی از قبیل واحد*های یک پالایشگاه پتروشیمی، صنایع چوب و کاغذ و غیره در نظر گرفت.
مهندسی شیمی عمدتاً در طراحی و نگهداری فرآیندهای شیمیایی برای تولید انبوه به کار می*رود. به این بخش از مهندسی شیمی، مهندسی فرآیند گفته می*شود.
فرآیندهای مجزایی که توسط یک مهندس شیمی به کار گرفته می*شوند (مانند تقطیر، استخراج و…)، عملیات واحد نام داشته و شامل واکنش شیمیایی، عملیات انتقال جرم، انتقال حرارت و انتقال اندازه حرکت هستند. این فرآیندها برای سنتز شیمیایی یا جداسازی شیمیایی با هم ترکیب می*شوند.
سه قانون فیزیکی اساسی در مهندسی شیمی، اصل بقای جرم، اصل بقای انرژی و اصل بقای اندازه حرکت هستند. انتقال ماده و انرژی در یک فرآیند شیمیایی با استفاده از موازنه جرم و انرژی برای کل واحد، عملیات واحد یا بخشی از آن ارزیابی می*شود. مهندسین شیمی اصول ترمودینامیک، سینتیک واکنش و پدیده*های انتقال را به کار می*گیرند.
مهندسی شیمی نوین، گستره*ای فراتر از مهندسی فرآیند را در بر می*گیرد. هدف اصلی مهندسی شیمی استفاده از دانش شیمی در خلق مواد و محصولات بهتر برای دنیای امروز است. امروزه مهندسین شیمی علاوه بر فرآیندهای تولید مواد اولیه پایه، بلکه در تو سعه و تولید محصولات باارزش و متنوع شرکت دارند. این محصولات شامل مواد ویژه و کارآمد برای صنایعی همچون هوافضا، خودروسازی، پزشکی، صنایع الکترونیک، کاربردهای محیط زیست و صنایع نظامی است. به عنوان مثال*هایی از این محصولات می*توان به الیاف، منسوجات و چسب*های بسیار قوی، مواد زیست*سازگار و داروهای جدید اشاره کرد. امروزه مهندسی شیمی ارتباطی تنگاتنگ با علوم زیست*شناسی، مهندسی پزشکی و اغلب شاخه*های مهندسی دارد.
گرایش های مهندسی شیمی
مهندسی صنایع پتروشیمی
مهندسی صنایع گاز
مهندسی صنایع پلیمر
مهندسی صنایع غذایی
مهندسی پالایش
مهندسی صنایع شیمیایی معدنی
مهندسی طراحی فرآیندهای صنایع نفت
مهندسی بیوتکنولوژی
دروس مهندسی شیمی در ایران:
بر اساس مصوّبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، علاوه بر دروس عمومی و علوم پایه که دانشجویان فنّی مهندسی موظف به گذراندن آن هستند، سایر دروس این رشته به دو دسته «اصلی» و «تخصّصی» تقسیم می*شوند. دروس اصلی آن دسته از دروس هستند که تمامی دانشجویان مهندسی شیمی با هر گرایشی آنها را می*گذرانند و دروس تخصصی به دروسی اطلاق می*شود که با توجه به گرایش، دانشجو موظف به گذراندن آنها است.
موازنه انرژی و مواد
مکانیک سیّالات
انتقال حرارت
انتقال جرم
طرّاحی رآکتورهای شیمیایی
کنترل فرآیند
کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی
ترمودینامیک
عملیّات واحد
- دروس تخصّصی بسته به گرایش متفاوت است.
کسی که دارای مدرک کاردانی صنایع شیمیایی است ، می تواند در کنکور اختصاصی کاردانی به کارشناسی شرکت کند و بعد از قبولی ادامه تحصیل دهد . که هم می توان در کنکور دانشگاه دولتی ثبت نام نمود و هم در کنکور دانشگاه آزاد
زمان ثبت نام در کنکور کاردانی به کارشناسی رشته صنایع شیمیایی دانشگاه دولتی :
هر ساله سازمان سنجش در بهمن ماه از طریق سایت سازمان اقدام به ثبت نام برای کنکور سراسری کاردانی به کارشناسی تمامی رشته ها می کند ، که می توان از طریق جراید و روزنامه ها مخصوصا هفته نامه پیک سنجش ویا از طریق خود سایت سازمان سنجش از جزئیات روند ثبت نام آگاه شد .
و خود کنکور کاردانی به کارشناسی نیز در مرداد ماه هرسال برگزار می گردد.
کسانی که دارای مدرک کاردانی صنایع شیمیایی هستند ، می توانند در رشته مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی ثبت نام کنند و بعد ازکنکور اگر مجاز به انتخاب رشته شدند می توانند دانشگاه یا موسسه آموزش عالی مورد نظر خود را انتخاب و بعد از قبولی نهایی به عنوان دانشجوی دوره کارشناسی رشته مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی ادامه تحصیل دهند.
دوره کارشناسی مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی دارای یک برنامه چهارترمی است که دو سال به طول می انجامد . که هر دانشگاه متناسب با شرایط خود در هر ترم یک سری از دروس آن را ارائه می دهد .
آرشيو مطالب...