مدیریت پروژه
انقلاب صنعتی چهارم چیست و چگونه باید به آن واکنش نشان داد؟
انقلاب صنعتی چهارم چیست و چگونه باید به آن واکنش نشان داد؟
«انقلاب صنعتی چهارم چیست»
ما در آستانه انقلاب فنآوری هستیم. انقلابی که به صورت بنیادین در حال تغییر زندگی، کار و ارتباطات ماست. این تحول بزرگ از لحاظ مقیاس و پیچیدگی به هیچ تجربه بشری شباهت ندارد. ما هنوز نمی‌دانیم که آینده این تحول بزرگ چگونه خواهد بود. اما یک چیز کاملا واضح است: واکنش ما به این تحول عظیم باید منسجم و فراگیر باشد و همه ابعاد جامعه، از بخش های خصوصی و دولتی تا جامعه مدنی و آکادمیک را در برگیرد .
انقلاب صنعتی اول از آب و انرژی بخار به منظور مکانیزه کردن تولیدات استفاده نمود. انقلاب صنعتی دوم از قدرت الکتریسیته به منظور تولید انبوه بهره برد. سومین انقلاب صنعتی از علم الکترونیک و فنآوری اطلاعات به منظور تولید خودکار استفاده نمود. انقلاب چهارم صنعتی بر پایه های انقلاب سوم بنا نهاده شده است و شامل همجوشی فن آوری های مختلف است که مرزهای زیستی، دیجیتال و فیزیکی را در می‌نوردد .
دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد تحولات امروزی دیگر همان انقلاب صنعتی سوم نیستند، بلکه نوید ظهور چهارمین انقلاب صنعتی را می‌دهد. سرعت تحولات جدید هیچگونه سبقه تاریخی ندارد. در مقایسه با انقلاب صنعتی سوم که پیشرفتی خطی داشت، انقلاب صنعتی چهارم سرعت نمایی دارد. در ضمن این تحول تقریبا همه صنایع را در بر می گیرد. وسعت و عمق این تغییرات، نویدبخش تحول در کل نظام های تولید، مدیریت و کنترل می‌باشد . امکان اتصال میلیون ها انسان به دستگاه های موبایل با قدرت و حافظه بالا و همچنین دسترسی آنها به دانش نامحدود است و این امکانات با پیشرفت های عملی در حوزه های هوش مصنوعی، ربات، اینترنت اشیاء، وسایل نقلیه خودکار، پرینترهای سه بعدی، نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، علم مواد، ذخیره انرژی و محاسبات کوانتومی دوچندان خواهد شد .
در حال حاضر نیز ما در دنیای هوش مصنوعی زندگی می‌کنیم: از خودروهای بدون راننده تا پهبادها، دستیارهای مجازی و نرم‌افزارهای ترجمه. مهندسین، طراحان و معماران از طراحی محاسباتی، مهندسی مواد و زیست شناسی مصنوعی استفاده میکنند تا بتوانند همزیستی بین میکرواورگانیسم‌ها، بدنمان، موادی که مصرف می‌نماییم و حتی ساختمان‌هایی که در آن زندگی می‌کنیم ایجاد نمایند .
در حال حاضر می توان اذعان داشت که در آینده، استعداد عاملی مهم تر از نیروی یدی در تولید خواهد بود. این سبب ایجاد شکاف در بازار مشاغل می شود و دو طیف مهارت بالا/ درآمد بالا و مهارت پایین/درآمد پایین را پدید می‌‌آورد. این تفاوت ممکن است منجر به ایجاد تنش های اجتماعی گردد . نتیجه این است که بازار کار به دو بخش نیروی کار با مهارت و نیروی کار کم مهارت تقسیم شده و جایی در میانه وجود ندارد .
این توضیح می دهد که چرا برخی از کارگرها و کارمندان نگران درآمد خود هستند و طبقه متوسط نیز از وضعیت شغلی خود راضی نیستند. این اقتصادی که تنها دسترسی محدودی به طبقه متوسط نیروی کار می‌دهد ممکن است از ریل خارج گردد . انقلاب چهارم صنعتی نه تنها بر آنچه که انجام می‌دهیم تاثیرگذار است، بلکه هویت ما را هم دستخوش تغییر قرار می‌دهد. این تحول بزرگ، هویت ما که شامل حریم خصوصی، حس مالکیت، الگوهای مصرف، زمان، شغل، مهارت و ارتباطاتمان است را نیز تغییر خواهد داد، این تغییرات پیشرو تغییرات کل سیستم تولید، مدیریت و مقررات حکومتی می باشد.
«تاثیر بر کسب و کار»
تم اصلی در گفتگو با مدیران اجرائی جهانی و مدیران ارشد کسب و کار این است که درک یا پیش بینی شتاب نوآوری و سرعت تحولات مشکل است و اینکه این مجموعه ها بسیار غافلگیرکننده هستند، حتی برای مطلع ترین و بارابطه ترین افراد. در واقع، در تمام صنایع، شواهد نشان می دهد که تکنولوژی هایی که برای انقلاب صنعتی چهارم برنامه ریزی کرده اند تأثیر عمده ای در کسب و کارهایشان می گذارند. در کل، چهار تاثیراصلی که انقلاب صنعتی چهارم بر کسب و دارند: بر توقعات مشتری، بر بهبود محصول، بر نوآوری های مشترک و بر تشکل های سازمانی.
تکنولوژی های جدید دارایی ها را مقاوم تر و انعطاف پذیر می کنند، در حالی که داده ها و تجزیه و تحلیل ها به نحوه نگهداری و تعمیرات آن ناظر است. دنیای تجربه مشتری، خدمات مبتنی بر داده ها و عملکرد دارایی از طریق تجزیه و تحلیل، به فرم های جدیدی از همکاری احتیاج دارد، به ویژه با توجه با سرعتی که نوآوری و دگرگونی در آن در حال وقوع است. ظهور پلتفرم های بین المللی و سایر مدل های جدید کسب و کار، در نهایت بدان معنی است که استعداد، فرهنگ و تشکل سازمانی باید تجدید شود. به طور کلی، تغییر منعطف از عصر ساده دیجیتالی شدن (انقلاب صنعتی سوم) به تکنولوژی های ترکیبی نوآورانه (انقلاب صنعتی چهارم) شرکتها را به بازنگری در روش کاری خود مجبور می کند. نتیجه گیری با این حال، همان است: رهبران کسب و کار و مدیران ارشد نیاز دارند که تغییرات پیرامون خود را حس کنند، مفروضات تیم های عملیاتی خود را به چالش بکشند و به طور مداوم و خستگی ناپذیر نوآوری کنند.
امروزه تصمیم گیرندگان، اغلب در تفکر سنتی و خطی به دام افتاده اند و یا بیش از حد توسط بحرانهای متعدد که نیاز به توجه دارد درگیر شده اند که کمتر در مورد نیروهای دگرگونی و نوآوری هایی که آینده ما را شکل می دهد، فکر میکنند.
- انقلاب صنعتی چهارم از سال 2015 میلادی آغاز شده و در سال 2030 به نقطه اوج خود خواهد رسید .
- جهان تاکنون 5 انقلاب فناورانه را در قالب سه انقلاب صنعتی پشت سر گذاشته است .
- ایجاد تغییرات عمیق و نظاممند و همچنین ایجاد نابرابری وجه تمایز انقلاب صنعتی چهارم از دیگر انقلاب ها است .
- انقلاب صنعتی چهارم با تغییر در سه حوزه فیزیکی، دیجیتال و زیستی روبه رو است .
- انقلاب صنعتی چهارم بیشترین تأثیر را بر سه حوزه اقتصاد، کسب و کار و دولت ها خواهد داشت .
تأثیرات اقتصادی انقلاب چهارم در سه حوزه اقتصاد، اشتغال و ماهیت کار آشکار میشود. در حوزه اقتصاد با سه مسئله جدی کاهش رشد، افزایش سالمندی و کاهش بهره وری را مواجه خواهیم بود. در حوزه اشتغال، جایگزینی نیروی کار، شکل گیری مهارت های جدیدتر و بی اثر شدن مهارت های فعلی و تحت تأثیر قرار دادن اقتصادهای در حال توسعه شکل می گیرد، به طوریکه، در کشورهای پیشرفته صحبت از بازگشت کارخانه به خانه است، در حالیکه در اقتصادهای در حال توسعه همچنان، تولید کارخانه ای در جریان است و در چنین شرایطی، اقتصادهای در حال توسعه توانایی رقابت با اقتصادهای پیشرفته را نخواهند داشت. در حوزه ماهیت کار، کارکنان خویش فرما شکل گرفته اند.
اما دستیابی به این فرصت‌ها نیازمند تغییراتی اساسی در عرصه‌های نظام آموزشی و مهارت‌آموزی نیروی کار، سیاست‌های بازار کار، رویکردهای تجاری جهت توسعه مهارت‌ها و مدیریت استخدام و قراردادهای اجتماعی موجود است. لازمه کار دولت‌ها و کسب‌وکارها، مدیریتی متهورانه و روحیه‌ای کارآفرین و مخاطره‌پذیر است. در عین حال، کارمندان بخش‌های گوناگون پیوسته باید مهارت‌های جدیدی بیاموزند و در این راه، چابک‌ذهن باشند.
تاریخ اقتصاد نشان می‌دهد هر گاه فناوری مشاغل را ارتقا داده، وظایف کاری و فرصت‌های معیشتی کاملا جدیدی فراروی نیروی کار گذاشته شده است. نکته قابل‌توجه اینکه موج پیشرفت فناوری در انقلاب صنعتی چهارم سبب شده تا تعداد افراد لازم برای انجام برخی کارها کاهش یابد. همین جابه‌جایی گسترده نقش‌ها، میلیون‌ها نیروی کار را در نقاط مختلف دنیا با تحولات دشواری مواجه می‌کند و کسب‌وکارهای سراسر جهان را وامی‌دارد تا جهت مهارت‌آموزی سریع به کارمندان خود و پرورش افراد مستعد ماهر، فعالانه سرمایه‌گذاری کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از کارفرمایان، برنامه‌های خود را در جهت باز تعلیم و مهارت‌افزایی افراد را به مجموعه کوچک کارمندان ماهر و ارزشمندشان محدود کرده‌اند.
یافته‌ها نشان می‌دهد با شتاب گرفتن تحولات نیروی کار، پنجره فرصت‌ها برای مدیریت فعال این تغییر به سرعت در حال بسته شدن است و کسب‌وکارها، دولت‌ها و کارمندان باید برای بازار نیروی کار، کنشگرانه عمل کرده و چشم‌انداز جدیدی طراحی و پیاده‌سازی کنند . حدود 50 درصد شرکتها احتمال می‌دهند که تا سال 2022 خودکارسازی (اتوماسیون) امور، به کاهش نیروی کار تمام‌وقت آنها منجر خواهد شد. اما 38 درصد کسب‌وکارها احتمالا نیروی کارشان را به نقش‌هایی جدید در ارتباط با بهبود بهره‌وری خواهند گمارد. بسیاری از شرکتها قصد دارند کارگران را به شکل انعطاف‌پذیرتری به کار بگیرند، از پرسنل دورکار استفاده کنند و به تمرکززدایی امور خود بپردازند.
طی سال‌های منتهی به 2022 تقاضا برای استخدام تحلیلگران داده و دانشمندان، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، اپلیکیشن، متخصصان تجارت الکترونیک و رسانه‌های اجتماعی افزایش می‌یابد. اگرچه این مشاغل ریشه‌دار و به نسبت قدیمی هستند، استفاده از فناوری در آنها محوریت دارد.
آرشيو مطالب...
جواد خلجی :
مطلب بسیار جالب بود و به نظر من با توجه به قرار داشتن در انقلاب صنعتی چهارم نقش مدیران بالادستی در به کار گیری مدیران پروژه و همچنین مدیران نیروی انسانی بسیار مهم جلوه و نمود پیدا می‌کند که باید مدیرانی انتخاب شوند که خود با پیشرفت انقلاب صنعتی آشنا و قابلیت انعطاف برای هر گونه تغییر را داشته باشند تا بتوانند در پروژه و گرفتن نیروهای ستادی و اجرایی مثبت عمل کنند.سپاسگزارم استاد.اینجانب دانشجوی رشته مدیریت پروژه دانشگاه پارس هستم و خوشحالم که از علم شما در دانشگاه نیز بهره میبرم